قرآن و احاديث اسلامى ، بشر را در مسير خداشناسى به مطالعه درباره آفرينش و حكمت هاى به كار رفته درباره انواع درختان و گياهان ، دعوت مى نمايند و از نگاه قرآن كريم ، زندگى نباتات ، از جهات مختلف مى تواند انديشه مندان را به خالق حكيم جهان ، رهنمون گردد . اينك به شمارى از آنها اشاره مى كنيم :
يك . پيدايش حيات در موادّ مُرده
نخستين نكته ، بررسى چگونگى پيدايش حيات در دانه ها و شاخه هاى مرده است :
«وَ مِنْ ءَايَـتِهِ أَنَّكَ تَرَى الْأَرْضَ خَـشِعَةً فَإِذَا أَنزَلْنَا عَلَيْهَا الْمَاءَ اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ إِنَّ الَّذِى أَحْيَاهَا لَمُحْىِ الْمَوْتَى إِنَّهُ عَلَى كُلِّ شَىْ ءٍ قَدِيرٌ . [۱] و از نشانه هاى اوست كه زمين را خشك مى بينى و چون باران بر آن فرود آوريم ، مى جنبد و گياه برآورد. آن كه آن را زنده مى كند ، زنده كننده مردگان است. بى گمان ، او بر هر كارى تواناست» .
دو . سازمان دقيق و موزون نباتات
پيچيدگى ، نظم ، زيبايى و توارث در جهان نباتات ، به قدرى شگفت انگيز است كه عقل با ملاحظه آن ، بى ترديد به مدبّر توانا و حكيم آن اعتراف مى كند :
«وَأَمنبَتْنَا فِيهَا مِن كُلِّ شَىْ ءٍ مَّوْزُونٍ . [۲] و در آن از هر چيزى سنجيده آفريديم» .
سه . انواع گياهان
گياهان ، مانند حيوانات ، انواع بى شمارى دارند كه هر يك ، مقرّرات خاصّ خود را در نظام آفرينش دارد و نشانه اى جداگانه بر آفريدگار هستى است :
«وَ تَرَى الْأَرْضَ هَامِدَةً فَإِذَا أَنزَلْنَا عَلَيْهَا الْمَاءَ اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ وَ أَمنبَتَتْ مِن كُلِّ زَوْجِم بَهِيجٍ * ذَ لِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَ أَنَّهُ يُحْىِ الْمَوْتَى وَ أَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَىْ ءٍ قَدِيرٌ . [۳] و زمين را خشكيده مى بينى؛ ولى چون آب بر آن فرود آوريم، به جنبش در مى آيد و نمو مى كند و [ رُستنى هايى] از هر نوع نيكو، مى روياند . اين، بِدان سبب است كه خدا، خود، حق است و اوست كه مردگان را زنده مى كند و بر هر كارى تواناست» .
چهار . زوجيّت در گياهان
هنگامى كه شارل لينه در اواسط قرن هجدهم كشف كرد در گياهان نيز جنس نر و ماده وجود دارد ، اين موضوع ، چنان دستگاه مذهبى مسيحيت را خشمگين كرد كه سال ها در اروپا كتاب هاى وى از «كتب ضَلال» به شمار مى رفت ؛ امّا قرآن در چهارده قرن پيش با صراحت ، موضوع زوجيت در جهان گياهان را اعلام كرد و مردم را در مسير خداشناسى به تأمّل در اين آيه توحيد دعوت نمود .
«أَوَ لَمْ يَرَوْاْ إِلَى الْأَرْضِ كَمْ أَمنبَتْنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ * إِنَّ فِى ذَ لِكَ لَأَيَةً وَ مَا كَانَ أَكْثَرُهُم مُّؤْمِنِينَ . [۴] آيا به زمين ننگريسته اند كه چه قدر در آن از هر گونه ، جفت هاى زيبا رويانيده ايم. بى گمان ، در اين ، نشانه اى است؛ ولى بيشتر آنان ، ايمان نمى آورند» .
از نگاه اين كتاب آسمانى ، نه تنها گياهان ، بلكه سراسر جهان در گروِ قانون زوجيت عمومى است . [۵]
[۱] فصّلت : آيه ۳۹ .
[۲] حجر : آيه ۱۹ .
[۳] حج : آيه ۵ ـ ۶ .
[۴] شعرا : آيه ۷ ـ ۸ .
[۵] ر . ك : ص ۳۰۴ (نشانه هاى خدا در آفرينش جفت ها) .
نظرات ارسال شده