در آستانه ظهور

یهودی گفت: ای امّت محمّد! هیچ درجه و فضیلتی از انبیا و مرسلان را نگفتید؛ جز آنكه همه آنها را به پیامبر خودتان نسبت دادید. حال حاضرید به سؤالات من در آن مورد پاسخ گویید؟
با این سؤال همه خاموش شده و هیچ نگفتند.
حضرت امیر(ع) وقتی وضع را این‌گونه دیدند، فرمودند:
«آری. من حاضرم و این را باز تكرار می‏كنم كه خداوند متعال هیچ درجه و فضیلتی به انبیا و مرسلین عطا نفرمود، جز آنكه همه آنها را به محمّد(ص) بخشید؛ بلكه چندین برابر آن را به محمّد عطا فرمود.»
عالم یهودی گفت: آیا تو پاسخ مرا خواهی گفت؟
حضرت(ع) فرمودند:
«آری، امروز برای تو فضائلی از رسول خدا(ص) را ذكر خواهم كرد كه موجب روشنایی چشم مؤمنان و برطرف كننده تردید شك‏كنندگان در فضائل آن حضرت شود. آن حضرت هرگاه فضیلتی را برای خود بر می‏شمرد، می‏فرمود: «مرا هیچ فخری به آن نیست» و من اكنون به نوعی فضائل آن حضرت را ذكر می‏كنم كه هیچ خللی در شخصيّت انبیای دیگر پیش نیاید و این را فقط و فقط به جهت شكر خداوند در بخشش‌هایش به محمّد، همانند آنچه به تمام انبیاء داده است، ذكر می‏كنم.»
عالم یهودی گفت: من از شما می‏پرسم و تو پاسخ خود را آماده كن.
حضرت(ع) فرمودند: «شروع كن.»

حضرت آدم(ع)
عالم یهودی گفت: از حضرت آدم(ع) شروع می‏كنم، خداوند ملائكه را به سجده او واداشت، آیا محمّد یك چنین فضیلتی را دارا می‌باشد؟
حضرت(ع) فرمودند: «همین گونه است؛ ولی این را بدان اگر خداوند ملائكه خود را به سجده آدم واداشت، این سجده، سجده طاعت نبود [به این معنا] كه ملائكه آدم را عبادت كنند، نه خدا را؛ بلكه این سجده، نوعی اعتراف به فضیلت آدم و رحمتی از ناحیه خداوند بود؛ ولی به محمّد(ص) برتر از آن عطا شده، خداوند در جبروت خود، همراه تمامی فرشتگان بر او درود فرستاد و همه مؤمنان را موظّف به صلوات فرستادن بر او نمود و این فضیلتی افزون بر فضیلت آدم(ع) است.»
عالم یهودی گفت: خداوند از خطای آدم(ع) گذشت و توبه‏اش را پذیرفت.
حضرت(ع) فرمودند: «همین‌طور است؛ ولی حضرت محمّد(ص) بزرگتر از این، برایش اتّفاق افتاد بی‏آنكه مرتكب خطایی شده باشد. خداوند درباره آن حضرت در قرآن فرموده: «لِيَغْفِرَ لَكَ اللهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَ ما تَأَخَّرَ؛1 خداوند گناهان گذشته و آینده تو را بخشید و از آن درگذشت.»  و آن حضرت در روز قیامت به هیچ گناه و خطایی خوانده نخواهد شد.»

حضرت ادریس(ع)
عالم یهودی گفت: حضرت ادریس(ع)؛ خداوند او را مقامی بسیار رفیع بخشیده و او را پس از وفات از تحفه‏های بهشت اطعام نمود.
حضرت(ع) فرمودند: «همین‌طور است؛ ولی به محمّد(ص) بهتر از آن عطا شده. خداوند درباره او فرموده:
«وَ رَفَعْنا لَكَ ذِكْرَكَ؛2 ویادت را بلندمرتبه کردیم.» و همین آیه در رفعت مقام او، از جانب خدا كفایت می‏كند و چنانچه حضرت ادریس از تحفه‏های بهشت پس از وفات اطعام شده، حضرت محمّد(ص) در زندگی دنیا، اطعام شده است.
روزی آن حضرت دچار گرسنگی شدیدی شد، در این وقت جبرئیل با جامی از تحفه‏های بهشت نزد آن حضرت آمد. جام با تحفه در دست آن حضرت به تهلیل (گفتن: لاإله إلّاالله) ربّ جلیل و تسبیح و تكبیر پرداخته و حمد الهی را به جا آورد و آن جام را اهل‌بیت آن حضرت به دست گرفته و همان جملات از تهلیل و تكبیر و ... را تكرار نمود. در این موقع، یكی از اصحاب قصد گرفتن جام را نمود كه جبرئیل جلو آمد و جام را گرفت و به پیامبر گفت: آن را، كه تحفه‏ای از تحفه‏های بهشت است و خداوند آن را برایت فرستاده، میل كنید و این را بدان كه خوردن آن، جز برای نبیّ یا وصیّ نبیّ جایز نیست و ما اهل بیت با آن حضرت، آن را میل نمودیم و الآن كه این مطالب را می‏گویم، گویا مزّه لذیذ آن را احساس می‏كنم.»

حضرت نوح(ع)
عالم یهودی گفت: این فضیلت حضرت نوح(ع) است که برای ذات اقدس الهی صبر و شكیب ورزید و هنگامی كه از سوی قوم خود تكذیب شد، آنان را معذور داشت.
حضرت(ع) فرمودند: «همین‌طور است؛ ولی حضرت محمّد(ص) در راه خدا صبر و شكیبایی نمود و زمانی كه مورد تكذیب و طرد قوم خود قرار گرفت و حتّی زمانی كه او را با سنگ زدند قوم خود را معذور داشت و هنگامی‌كه ابولهب با بی‏شرمی به پای مبارك آن حضرت در بالای كوه زنجیر بست، وقتی از سوی قوم این‌گونه مشقّت و زحمت به پیامبر رسید، خداوند به «جائیل» فرشته كوه، وحی فرمود: «كوه را بشكاف كه در تحت امر محمّد باشی.» جائیل نیز نزد آن حضرت حاضر شد و گفت: من تحت فرمان شمایم، اگر بفرمایی كوه را بر سر این قوم فرو آورده و همه را از دم هلاك خواهم كرد! ولی رسول خدا(ص) فرمودند: «من به رحمت عالمیان مبعوث شده‏ام و دعای شبانه روز من این است كه خدایا امّتم را هدایت فرما؛ زیرا آنان نمی‏دانند.»
وای بر تو ای یهودی! حضرت نوح(ع) وقتی شاهد غرق شدن قوم خود بود، تنها به رقّت فامیلی اظهار نموده و گفت: «رَبِّ إِنَّ ابْنِی مِنْ أَهْلِی؛3 پروردگارا آن پسر از اهل من است‏» و خداوند فرمود: «إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَيْرُ صالِحٍ؛4 او از اهل تو نیست او مبتلا به عمل غیرصالح است.» و با این فرمایش، خواست او را تسلّی دهد؛ ولی حضرت محمّد(ص) وقتی معانده قوم بر او بالا گرفت و كار به شمشیر كشید، رقّت فامیلی بر او غلبه نكرده و به دید رحمت، به آنان نظر نكرد.»
یهودی گفت: معجزه نوح این بود که بر قوم خود نفرین كرد و آسمان سیل‏آسا باریدن گرفت.
حضرت(ع) فرمودند: «همین‌طور است، ولی آن دعا از سر غضب بود و آسمان سیل آسا برای محمّد(ص) از سر رحمت بارید و این بدان خاطر بود كه آن حضرت پس از مهاجرت به «مدینه» در روز جمعه‏ای، گروهی نزد وی آمده و گفتند: ای رسول خدا، ما را دریاب كه بسیار درمانده و از كمبود آب مضطرّ و بی‏تابیم. آن حضرت نیز دست خود را به اندازه‏ای برای دعا بالا برد كه سفیدی زیر بغلش نمودار شد و این در حالی بود كه هیچ ابری در آسمان نبود. فی الفور خداوند اجابت فرموده و آنان را سیراب ساخت و شدّت باران به نوعی بود كه جوانان برومند هرچه تلاش كردند كه سریعاً به منازل خود برسند، از شدّت سیل، نتوانستند و این بارش هفت روز طول كشید و در جمعه بعد، خدمت پیامبر(ص) رسیده و از سر شكایت از شدّت باران خواستار بند آمدن آن شدند. در این حال، آن حضرت تبسّمی فرمود و بیان داشت: «این سرعت ملالت آدمیزاد است»، سپس دست به دعا برداشته و عرضه داشت: «پروردگارا! این باران را در اطراف مدینه بباران و بر سر مردم شهر مریز و آن را در اصول نباتات و زراعات و چراگاه حیوانات بفرما» پس از آن در خارج شهر مدینه باران می‏بارید و در اثر كرامت آن حضرت، نزد خداوند عزّوجلّ قطره‏ای باران در مدینه نمی‏بارید.»

حضرت هود(ع)
عالم یهودی گفت: این فضیلت حضرت هود(ع) است كه خداوند او را بر دشمنانش نصرت داد و آنان را با باد، هلاك گردانید. آیا خداوند این‌گونه محمّد را یاری نموده؟
حضرت(ع) فرمودند: «همین‌طور است؛ ولی حضرت محمّد(ص) بهتر از آن عطا شده است. خداوند او را در روز خندق (جنگ احزاب) با بادی كه سنگریزه‏های معركه را برداشته و بر روی آن دشمنان می‏زد و نیز با لشكریانی از ملائكه او را یاری نمود و خداوند محمّد(ص) را با هشت هزار فرشته بر هود تفضیل داد و دیگر آنكه او را بر هود تفضیل داد؛ زیرا باد قوم عاد، باد غضب و سخط و باد محمّد(ص) باد رحمت بود. خداوند فرموده:
«یا أَيُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جاءَتْكُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنا عَلَيْهِمْ رِیحاً وَ جُنُوداً لَمْ تَرَوْها؛5
ای كسانی كه ایمان آورده‏اید، نعمت خدا را بر خود به یاد آرید، آنگاه كه لشكرهایی به سوی شما [در]آمدند، پس بر سر آنان تندبادی و لشكرهایی كه آنها را نمی‏دیدید فرستادیم، و خدا به آنچه می‏كنید همواره بیناست.»

حضرت صالح(ع)
عالم یهودی گفت: خداوند برای حضرت صالح(ع) ناقه‏ای خارج نمود تا برای قومش مایه عبرتی باشد.
حضرت(ع) فرمودند: «همین‌طور است و حضرت محمّد(ص) بهتر از آن داده شده است؛ ناقه حضرت صالح، با او هیچ كلام و سخنی نگفت و حتّی به نبوّت او شهادت نداد و من با حضرت محمّد(ص) در یكی از غزوات بودم‏، ناگاه دیدم كه شتری به ما نزدیك می‏شود. سپس نعره‏ای زد و خداوند آن را به كلام آورده و گفت: ای رسول خدا! فلان كس آن‌قدر از من كار كشید تا پیر شدم و حال می‏خواهد سرم را ببرد و من از این كار به تو پناه می‌آورم!
رسول خدا(ص) با شنیدن این كلام به دنبال صاحب آن شتر فرستاد و از او طلب گذشتن از او را نمود و صاحب شتر نیز او را به حضرت بخشید و آن را آزاد نمود.
روزی دیگر من با آن حضرت(ص) بودم كه فردی بادیه‏نشین با ناقه و فرد دیگری نزد آن حضرت حاضر شدند و با هم سر آن شتر اختلاف داشتند و یكی، دیگری را متّهم به دزدی می‏كرد و هر چند می‏گفت من این شتر را از فلان یهودی خریده‏ام، مفید فایده نمی‏افتاد و مدّعی، شهود آورد كه او این شتر را دزدیده. ناگاه شتر به سخن آمده و گفت: ای رسول خدا! فلانی از من بری است و گروه شاهدان دروغ گفته‏اند و سارق من فلان یهودی است.»
حضرت ابراهیم(ع)
الف) احاطه به ایمان
عالم یهودی گفت: این فضیلت ابراهیم(ع) است که خداوند او را آگاه گردانید با عبرت‌هایی به معرفت و شناخت خود و در نهایت دلایل او، سبب تقویت ایمان او به خداوند شد.
حضرت(ع) فرمودند: «آری. همین‌طور است و به حضرت محمّد(ص) برتر از آن داده شده است.  حضرت ابراهیم(ع) در آن وقت [که خداوند به او کرامت فرمود]، پانزده ساله بود؛ [امّا] محمّد(ص) هفت سال بیشتر نداشت که گروهی از تجّار مسیحی با كالاهای خود ما بین «صفا» و «مروه» نزول نمودند. با دیدن آن حضرت، یكی از مسیحیان او را به صفت و نشانه و خبر مبعوث شدن و آیاتش شناخت و همگی به آن حضرت گفتند: ای غلام اسم تو چیست؟ فرمود: «محمّد.» گفتند: نام پدر تو چیست؟ فرمود: «عبدالله.»
و با اشاره به زمین گفتند: اسم این چیست؟ فرمود: «زمین.» و با اشاره به آسمان گفتند: اسم این چیست؟ فرمود: «آسمان.»
گفتند: پروردگار آن دو كیست؟ فرمود: «الله.» سپس آن حضرت ایشان را سرزنش كردند و فرمودند: «آیا مرا در مورد خداوند عزّوجلّ به تردید و شك می‏اندازید؟!» وای بر تو ای یهودی، آن حضرت به تمام این اعتبارات، بر معرفت خداوند عزّوجلّ ایمان یافت با اینكه تمام قوم او كافر بودند. آنان تقسیم اموال و مشاورت خود به ازلام و تیر نموده و بت می‏پرستیدند و آن حضرت فقط می‏گفت: «لااله إلّاالله.»

ب) مخفی شدن از دست دشمنان
عالم یهودی گفت: این فضیلت حضرت ابراهیم(ع) است که با سه پرده از نمرود محجوب گردید.
حضرت فرمودند: «همین‌طور است و پیامبر از قاتل خود با پنج پرده محجوب گردید. سه پرده به سه پرده و دو پرده آن حضرت نشانه فضل و برتری او است.
خداوند عزّوجلّ در وصف محمّد(ص) می‏فرماید: «وَ جَعَلْنا مِنْ بَيْنِ أَيْدِیهِمْ سَدًّا؛ و فراروی آنها سدّی قرار دادیم»؛ این پرده أوّل.
«وَ مِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا؛ و پشت سرشان هم سدّی...» و این پرده دوم.
«فَأَغْشَيْناهُمْ فَهُمْ لا يُبْصِرُونَ؛6 و پرده‌ای بر چشمانشان کشیدیم» و این هم پرده سوم.
سپس فرموده: «وَ إِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنا بَيْنَكَ وَ بَيْنَ الَّذِینَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ حِجاباً مَسْتُوراً؛7 و چون قرآن بخوانی، میان تو و كسانی كه به آخرت ایمان ندارند پرده‏ای پوشیده قرار می‏دهیم.» و این هم پرده چهارم.
سپس فرموده: «فَهِيَ إِلَی الْأَذْقانِ فَهُمْ مُقْمَحُونَ‏؛8 ما در گردنهای آنان، تا چانه‏هایشان، غُل‌هایی نهاده‏ایم، به طوری كه سرهایشان را بالا نگاه داشته و دیده فرو هشته‏اند.» و با این، تعداد پرده و حجاب‌ها به پنج می‏رسد.»

ج) برهان‌آوری
عالم یهودی گفت: این از فضائل ابراهیم است كه فرد كافر از برهان نبوّت او مبهوت شد.
حضرت(ع) فرمودند: «همین‌طور است و نزد حضرت محمّد(ص) تكذیب‏كننده زنده شدن بعد از مرگ، نزد او آمد و او همان اُبیّ بن‌خَلف الجُمَحی است. روزی استخوان كهنه‏ای را نزد آن حضرت آورد و آن را مالید و پراكَند و گفت: ای محمّد! چه کسی استخوان‌ها را هنگامی که پوسید دوباره زنده می‌کند؟9 و خداوند زبان محمّد(ص) را به آیات محكم گویا فرمود و اُبیّ را توسط برهان نبوّت او، مبهوت ساخت و فرمود:
«قُلْ يُحْيِیهَا الَّذِی أَنْشَأَها أَوَّلَ‏ مَرَّةٍ وَ هُوَ بِكُلِّ خَلْقٍ عَلِیمٌ؛10 به او بگو همان كسی كه نخستین‏بار آن را پدید آورد و اوست كه به هر [گونه‏] آفرینشی داناست»‏  و آن فرد تكذیب‏كننده مبهوت بازگشت.»

د) بت شکنی
عالم یهودی گفت: این فضیلت حضرت ابراهیم(ع) است كه از سر غضب برای خدا بت‌های قوم خود را خرد و نابود كرد.
حضرت(ع) فرمودند: «همین‌طور است و حضرت محمّد(ص) تعداد سیصد و شصت بت را از خانه كعبه به زیر كشیده و آنها را از «جزیره‌العرب» خارج ساخت و پرستندگان آنها را با شمشیر خوار و ذلیل نمود.»

هـ) قربانی کردن فرزند
عالم یهودی گفت: این فضیلت حضرت ابراهیم(ع) است كه پسر خود را دست و پا بسته به زمین خوابانید [تا آن را طبق دستور خدا قربانی نماید].
حضرت فرمودند: «همین‌طور است و حضرت ابراهیم پس از این كار، فدی یافت (یعنی به جای پسر؛ حیوانی را قربانی نمود)؛ ولی حضرت محمّد(ص) را مصیبتی سخت‏تر از آن رسید، آن حضرت بر سر جنازه عمویش حمزه حاضر شد؛ همو كه اسد الله و اسد رسول و یاور دین او بود و جدایی او همچون جدایی روح از جسد بود؛ با این حال اظهار حزن و شورش نكرد و به موضع او از سر احساس خود و احساس اهل بیت او نگاه و نظری نینداخت تا با این صبر و تسلیم امر بودن، موجبات خشنودی خداوند را در تمام اعمال فراهم سازد و فرمود: «اگر صفيّه (خواهر حمزه) محزون نمی‏شد، جنازه او را هم ترك می‏كردم تا روز قیامت، از بطن درندگان و چینه‏دان پرندگان محشور شود و اگر نبود كه این پس از من سنّت شود، حتماً این كار را می‏كردم.»

و) صبر کردن بر آتش
عالم یهودی گفت: این فضیلت حضرت ابراهیم(ع) است كه قومش او را روانه آتش نمودند و او صبر و شكیب ورزید تا خداوند عزّوجلّ آتش را بر او سرد و سلامت گردانید. آیا یك چنین فضیلتی را مشمول محمّد(ص) نموده است؟
حضرت(ع) فرمودند: «همین‌طور است و حضرت محمّد(ص) وقتی وارد «خیبر» شد، یك زن یهودی او را مسموم ساخت و خداوند سمّ را در دل آن حضرت سرد و سلامت داشت تا اجل او فرا رسد و آن سم به نوعی بود كه وقتی در دل واقع می‏شد، همچون آتش تمام آن محیط را می‏سوزاند و این از قدرت خداوند است كه انكارناپذیر است.»

حضرت یعقوب(ع)
عالم یهودی گفت: این فضیلت حضرت یعقوب(ع) است كه از ناحیه اولاد و اسباط خیر بسیاری نصیب او گردید و مریم دختر عمران نیز از دختران او بود.
حضرت علی(ع) فرمودند:
«همین‌طور است و حضرت محمّد(ص) از این بابت دارای خیر بیشتری است؛ زیرا فاطمه سرور بانوان جهانیان از دختران او و حسن و حسین دخترزاده او می‏باشند.»
عالم یهودی گفت: این فضیلت حضرت یعقوب(ع) است كه در فراق و دوری فرزند خود به قدری شكیب و صبر ورزید كه از سر حزن مشرف به مرگ شد.
حضرت(ع) فرمودند: «همین‌طور است و حزن یعقوب حزن دوری بود كه منجر به نزدیكی و ملاقات شد و حضرت محمّد(ص) هنگامی‌كه نور چشم و فرزند او ابراهیم در حیات آن حضرت وفات یافت، با این كار مورد امتحان واقع شد تا ثواب او بسیار شود. پس آن حضرت فرمودند: «جان، محزون است و قلب در جزع و ما بر تو، ای ابراهیم، محزون و غمناكیم؛ ولی هیچ سخنی كه موجب سخط الهی شود بر زبان نرانیم» و در تمام این امور، دنبال رضای الهی و در تمام افعال، در پی تسلیم بودن محض به درگاه خداوند بود.»

حضرت یوسف(ع)
عالم یهودی گفت: این حضرت یوسف(ع) است که سختی دوری و فراق پدر چشید و برای پرهیز از گناه، گوشه زندان را برگزید و تك و تنها در چاه انداخته شد.
حضرت(ع) فرمودند: «همین‌طور است و حضرت محمّد(ص) سختی و مرارت غربت و فراق و دوری اهل و اولاد و مال را چشید و از حرم امن الهی مهاجرت نمود و هنگامی‌كه خداوند این حال او را مشاهده فرمود، خوابی را، همچون خواب یوسف، به او نمایاند و راستی و صدق آن را برای جهانیان نشان داد و فرمود: «همانا خدا خواب پیامبرش را به حقّ راست آورد كه اگر خدای خواهد هر آینه به مسجدالحرام در خواهید آمد، در ایمنی و سر تراشیده و كوتاه موی بی‏آنكه بیمی داشته باشید»11
اگر یوسف در زندان محبوس شد، رسول خدا(ص) خود را در «شعب ابی‌طالب»، به مدّت سه سال محبوس نمود؛ در حالی‌كه تمام اقارب و فامیل با او قطع رابطه نمودند و كفّار او را به شدّت در تنگنا قرار دادند، در این میان خداوند ضعیف‌ترین خلق خود را امر فرمود تا آن عهد مكتوب ایشان را در قطع رحم با آن حضرت بخورد.
اگر یوسف در چاه انداخته شد، حضرت محمّد(ص) از ترس دشمنش در غار مخفی شد تا اینكه به همراه خود فرمود: «اندوه مدار، خدا با ماست»12 و خداوند با این كلام، وی را در قرآن مدح فرموده است.»

پی‌نوشت‌ها:
1. سوره فتح، آیه 2.
2. سوره انشراح، آیه 3.
3. سوره هود، آیه 45.
4. همان، آیه 46.
5. سوره احزاب، آیه 9.
6. سوره یس، آیه 9.
7. سوره اسراء، آیه 45.
8. سوره یس، آیه 8.
9. همان، آیه 78.
10. همان، آیه 79.
11. سوره فتح، آیه 27.
12. سوره توبه، آیه 40.

منبع روایت: طبرسی، احمد بن علی، «الإحتجاج»، ترجمه جعفری، تهران، اسلامیه، چاپ اوّل، 1381، ج1، صص 459- 505.