در آستانه ظهور

سیزدهم آنکه:
.از نظر تعداد آیات فقط یک آیه تفاوت دارند
هر دو با ذکر خداوند شروع میشود.
سوره اسرا با ذکر سبحان الله و سوره کهف با ذکر الحمدلله.
هردو با کلمه الذی شروع میشوند.
در اولین آیه هر دو سوره کلمه عبد بکار رفته است.
درآخرین آیه سوره اسرا و اولین آیه سوره کهف ذکرالحمدلله بکار رفته.
در هر دو سوره جمله اتخاذ ولد بکار رفته.
در هر دو سوره از شرک منع شده است.
در هر دو سوره بشارت به پیروزی نهایی مومنان داده شده است.
در هر دو سوره از ولایت غیر خدا نهی شده است.

خلاصه ای از محتوای سوره کهف

بررسی مجموعه آیات نخستین سوره کهف.
سوره کهف با تأکید بر استوار بودن قرآن آغاز میشود و خداوند در ذیل آیات 1-9 که مجموعا 79 کلمه است به دو موضوع مهم اشاره میکند:
به این سه آیه ازین مجموعه آیات 9 گانه توجه کنید:
(18:1)الحمد لله الذي أنزل على عبده الكتب ولم يجعل له عوجا
(18:2)قيما لينذر بأسا شديدا من لدنه ويبشر المؤمنين الذين يعملون الصلحت أن لهم أجرا حسنا
(18:3)مكثين فيه أبدا

ستایش خداوندی راست که بر بنده خویش کتاب را فروفرستاد و در آن نادرستی را راه نیست.
این کتاب ، کتابیست قیم، تا از سوی خداوند انسان را از نیروی بسیار محکم و استواری آگاه کند که از سوی خداوند تأیید میشود. خداوند مومنان را بشارت میدهد که آنان را پاداش زیبایی است. پاداش آنان اینست که آنان در زمین برای همیشه حکم خواهند راند.

اگر بر روش مرحوم علامه طباطبایی رضوان الله تعالی علیه بخواهیم به تفسیر قرآن توسط قرآن بپردازیم، خواهیم دید که خداوند در چند مورد از عبارت بأس شدید استفاده کرده است و عجیب آنست که در تمامی موارد میان آنان رابطه خاصی وجود دارد.
که ذیلا به مواردی از آن اشاره میشود.
یکی ازین موارد در باره زوال اسرائیل اول توسط بخت النصر در سال 586 قبل از میلاد است. خداوند در این آیه بخت النصر و یارانش را با عنوان بندگان خویش میخواند که به نیروی بأس شدید مجهز و موید بوده اند.
(17:5)فإذا جاء وعد أوليهما بعثنا عليكم عبادا لنا أولي بأس شديد فجاسوا خلل الديار وكان وعدا مفعولا

آنگاه که نوبت وعده نخستین فساد بنی اسرائیل فرارسید، ما بندگان صالح خویش را که با نیروی بسیار محکم و استواری از سوی ما پشتیبانی میشدند برآنان گماردیم.آنان تمام سرزمین ها را تجسس کردند و وعده الهی در مورد بنی اسرائیل تحقق یافت.

استفاده معنا دار از این عبارت در اول سوره مربوط به حضرت مهدی و همچنین اشاره به استقرار ابدی مومنان در زمین از ارتباط میان این دو سوره باهم خبر میدهد و حاوی اسراری است.

خداوند با اشاراتی برآنست که حضرت مهدی علیه السلام را نیز از تبار همان مومنانی معرفی کند که دارای بأس شدید است و در زمین حاکمیت و استقرار ابدی خواهند یافت. ارتباط عددی این آیات نیز با حضرت مهدی بسیار شگفت انگیز و معنا دار است.

مسئله مهم دیگری که در این چند آیه اول سوره کهف آمده است اینست که به مومنان وعده پاداش ارزشمند حکومت در زمین داده شده است.

این وعده الهی نیز در موارد دیگر در قرآن کریم تنها در خصوص امام مهدی و یاران او در آخرالزمان آمده است. 
ونرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم الائمه و نجعلهم الوارثین. قصص آیه 5
وما اراده کرده ایم که بر مستعفین زمین منت گذاریم وآنان را رهبران زمین ووارثان زمین قرار دهیم.
 
ولقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون. انبیاء  آیه 105 
وما بعد از کتاب ذکر در کتاب زبور نگاشتیم که زمین را باید انسانهای صالح با ارث ببرند.

وعد الله الذین آمنوا وعملواالصالحات لیستخلفنهم فی الارض کما استخلف الذین قبلهم ولیمکننلهم دینهم الذی ارتضی لهم.......  سوره نور آیه 55
خداوند به آنانیکه ایمان آورند وکارهای درست انجام دهند وعده داده است که آنانرا در زمین خلافت دهد آنسان که بر پیشینیان بخشیده بود. 

بنا براین سوره مبارکه کهف با آن  دو خبر غیبی در آغاز این سوره  شروع میشود که از همان آغاز معلوم است که در این سوره قرار است مسائل مهمی مطرح شود.

بررسی مجموعه آیات قسمت دوم سوره کهف.
در قسمت بعدی به داستان اصحاب کهف پرداخته شده است. این قسمت از آیه 1 شروع میشود و به کلمه ثلاث  در آیه 25 خاتمه می یابد .
در این قسمت که جمعا 309 کلمه را شامل میشود، خداوند در ظاهر به داستان اصحاب کهف پرداخته اما در واقع خصوصیات حضرت مهدی را معرفی کرده است.
به این قسمت توجه کنید:
(18:09) ام حسبت أن أصحب الكهف والرقيم كانوا من ءايتنا عجبا
 (18:10)اذ أوى الفتية إلى الكهف فقالوا ربنا ءاتنا من لدنك رحمة وهيئ لنا من أمرنا رشدا—
 (18:11)فضربنا على ءاذانهم في الكهف سنين عددا—
 (18:12)ثم بعثنهم لنعلم أي الحزبين أحصى لما لبثوا أمدا—
 (18:13)نحن نقص عليك نبأهم بالحق إنهم فتية ءامنوا بربهم وزدنهم هدى—
 (18:14)وربطنا على قلوبهم إذ قاموا فقالوا ربنا رب السموت والأرض لن ندعوا من دونه إلها لقد قلنا إذا شططا—
 (18:15)هؤلاء قومنا اتخذوا من دونه ءالهة لولا يأتون عليهم بسلطن بين فمن أظلم ممن افترى على الله كذبا—
 (18:16)وإذ اعتزلتموهم وما يعبدون إلا الله فأوا إلى الكهف ينشر لكم ربكم من رحمته ويهيئ لكم من أمركم مرفقا—
 (18:17)وترى الشمس إذا طلعت تزور عن كهفهم ذات اليمين وإذا غربت تقرضهم ذات الشمال وهم في فجوة منه ذلك من ءايت الله من يهد الله فهو المهتد ومن يضلل فلن تجد له وليا مرشدا—
 (18:18)وتحسبهم أيقاظا وهم رقود ونقلبهم ذات اليمين وذات الشمال وكلبهم بسط ذراعيه بالوصيد لو اطلعت عليهم لوليت منهم فرارا ولملئت منهم رعبا—
 (18:19)وكذلك بعثنهم ليتساءلوا بينهم قال قائل منهم كم لبثتم قالوا لبثنا يوما أو بعض يوم قالوا ربكم أعلم بما لبثتم فابعثوا أحدكم بورقكم هذه إلى المدينة فلينظر أيها أزكى طعاما فليأتكم برزق منه وليتلطف ولا يشعرن بكم أحدا—
 (18:20)انهم إن يظهروا عليكم يرجموكم أو يعيدوكم في ملتهم ولن تفلحوا إذا أبدا—
 (18:21)وكذلك أعثرنا عليهم ليعلموا أن وعد الله حق وأن الساعة لا ريب فيها إذ يتنزعون بينهم أمرهم فقالوا ابنوا عليهم بنينا ربهم أعلم بهم قال الذين غلبوا على أمرهم لنتخذن عليهم مسجدا—
 (18:22)سيقولون ثلثة رابعهم كلبهم ويقولون خمسة سادسهم كلبهم رجما بالغيب ويقولون سبعة وثامنهم كلبهم قل ربي أعلم بعدتهم ما يعلمهم إلا قليل فلا تمار فيهم إلا مراء ظهرا ولا تستفت فيهم منهم أحدا—
 (18:23)ولا تقولن لشايء إني فاعل ذلك غدا—
 (18:24)الا أن يشاء الله واذكر ربك إذا نسيت وقل عسى أن يهدين ربي لأقرب من هذا رشدا—
 (18:25)ولبثوا في كهفهم ثلث مائة سنين وازدادوا تسعا—

در قالب این آیات شریفه خداوند متعال به مسائل زیر اشاره میکند:
1.امکان عمر طولانی انسان با قدرت الهی
2.خداوند می تواند بندگان خویش را از چشم دشمنانشان مخفی دارد وآنها را در کنف حمایت خود نگهدارد.
این دو مطلب همان نقاط مشترک بین اصحاب کهف و امام مهدی علیه السلام هستند که خداوند در قالب قصه اصحاب کهف در حقیقت خواسته اند جان مطلب را برسانند که امکان دارد انسان در مدت بسیار طولانی تحت حمایت خداوند قرار بگیرد وصدها سال متمادی همانگونه که با اصحاب کهف انجام شد. خداوند دراین داستان گذشته را به آینده پیوند زده اند و در قالب داستانی که در گذشته اتفاق افتاده است خواسته اند قضیه ای را که در آینده قرار است اتفاق بیفتد توجیه علمی و عملی کنند.

بررسی مجموعه آیات قسمت سوم سوره کهف.

قسمت بعدی که از کلمه ثلاث در آیه 25 شروع ودر آخرآیه 64 بپایان میرسد مجموعا 632 کلمه است که اسرار آن بعدا ذکر خواهد شد.

(18:25) ولبثوا في كهفهم ثلث مائة سنين وازدادوا تسعا
(18:26)قل الله أعلم بما لبثوا له غيب السموت والأرض أبصر به وأسمع ما لهم من دونه من ولي ولا يشرك في حكمه أحدا
(18:27)واتل ما أوحي إليك من كتاب ربك لا مبدل لكلمته ولن تجد من دونه ملتحدا
(18:28)واصبر نفسك مع الذين يدعون ربهم بالغدوة والعشي يريدون وجهه ولا تعد عيناك عنهم تريد زينة الحيوة الدنيا ولا تطع من أغفلنا قلبه عن ذكرنا واتبع هويه وكان أمره فرطا
(18:29)وقل الحق من ربكم فمن شاء فليؤمن ومن شاء فليكفر إنا أعتدنا للظلمين نارا أحاط بهم سرادقها وإن يستغيثوا يغاثوا بماء كالمهل يشوي الوجوه بئس الشراب وساءت مرتفقا
(18:30)ان الذين ءامنوا وعملوا الصلحت إنا لا نضيع أجر من أحسن عملا
(18:31)اولئك لهم جنت عدن تجري من تحتهم الأنهر يحلون فيها من أساور من ذهب ويلبسون ثيابا خضرا من سندس وإستبرق متكءين فيها على الأرائك نعم الثواب وحسنت مرتفقا
(18:32)واضرب لهم مثلا رجلين جعلنا لأحدهما جنتين من أعنب وحففنهما بنخل وجعلنا بينهما زرعا
(18:33)كلتا الجنتين ءاتت أكلها ولم تظلم منه شيءا وفجرنا خللهما نهرا
(18:34)وكان له ثمر فقال لصحبه وهو يحاوره أنا أكثر منك مالا وأعز نفرا
(18:35)ودخل جنته وهو ظالم لنفسه قال ما أظن أن تبيد هذه أبدا
(18:36)وما أظن الساعة قائمة ولئن رددت إلى ربي لأجدن خيرا منها منقلبا
(18:37)قال له صاحبه وهو يحاوره أكفرت بالذي خلقك من تراب ثم من نطفة ثم سويك رجلا
(18:38)لكنا هو الله ربي ولا أشرك بربي أحدا
(18:39)ولولا إذ دخلت جنتك قلت ما شاء الله لا قوة إلا بالله إن ترن أنا أقل منك مالا وولدا
(18:40)فعسى ربي أن يؤتين خيرا من جنتك ويرسل عليها حسبانا من السماء فتصبح صعيدا زلقا
(18:41)او يصبح ماؤها غورا فلن تستطيع له طلبا
(18:42)وأحيط بثمره فأصبح يقلب كفيه على ما أنفق فيها وهي خاوية على عروشها ويقول يليتني لم أشرك بربي أحدا
(18:43)ولم تكن له فئة ينصرونه من دون الله وما كان منتصرا
(18:44)هنالك الولية لله الحق هو خير ثوابا وخير عقبا
(18:45)واضرب لهم مثل الحيوة الدنيا كماء أنزلنه من السماء فاختلط به نبات الأرض فأصبح هشيما تذروه الريح وكان الله على كل شيء مقتدرا
(18:46)المال والبنون زينة الحيوة الدنيا والبقيت الصلحت خير عند ربك ثوابا وخير أملا
(18:47)ويوم نسير الجبال وترى الأرض بارزة وحشرنهم فلم نغادر منهم أحدا
(18:48)وعرضوا على ربك صفا لقد جئتمونا كما خلقنكم أول مرة بل زعمتم ألن نجعل لكم موعدا
(18:49)ووضع الكتب فترى المجرمين مشفقين مما فيه ويقولون يويلتنا مال هذا الكتب لا يغادر صغيرة ولا كبيرة إلا أحصيها ووجدوا ما عملوا حاضرا ولا يظلم ربك أحدا
(18:50)وإذ قلنا للملئكة اسجدوا لءادم فسجدوا إلا إبليس كان من الجن ففسق عن أمر ربه أفتتخذونه وذريته أولياء من دوني وهم لكم عدو بئس للظلمين بدلا
(18:51)ما أشهدتهم خلق السموت والأرض ولا خلق أنفسهم وما كنت متخذ المضلين عضدا
(18:52)ويوم يقول نادوا شركاءي الذين زعمتم فدعوهم فلم يستجيبوا لهم وجعلنا بينهم موبقا
(18:53)ورءا المجرمون النار فظنوا أنهم مواقعوها ولم يجدوا عنها مصرفا
(18:54)ولقد صرفنا في هذا القرءان للناس من كل مثل وكان الإنسن أكثر شيء جدلا
(18:55)وما منع الناس أن يؤمنوا إذ جاءهم الهدى ويستغفروا ربهم إلا أن تأتيهم سنة الأولين أو يأتيهم العذاب قبلا
(18:56)وما نرسل المرسلين إلا مبشرين ومنذرين ويجدل الذين كفروا بالبطل ليدحضوا به الحق واتخذوا ءايتي وما أنذروا هزوا
(18:57)ومن أظلم ممن ذكر بءايت ربه فأعرض عنها ونسي ما قدمت يداه إنا جعلنا على قلوبهم أكنة أن يفقهوه وفي ءاذانهم وقرا وإن تدعهم إلى الهدى فلن يهتدوا إذا أبدا
(18:58)وربك الغفور ذو الرحمة لو يؤاخذهم بما كسبوا لعجل لهم العذاب بل لهم موعد لن يجدوا من دونه موئلا
(18:59)وتلك القرى أهلكنهم لما ظلموا وجعلنا لمهلكهم موعدا
(18:60)وإذ قال موسى لفتيه لا أبرح حتى أبلغ مجمع البحرين أو أمضي حقبا
(18:61)فلما بلغا مجمع بينهما نسيا حوتهما فاتخذ سبيله في البحر سربا
(18:62)فلما جاوزا قال لفتيه ءاتنا غداءنا لقد لقينا من سفرنا هذا نصبا
(18:63)قال أرءيت إذ أوينا إلى الصخرة فإني نسيت الحوت وما أنسينيه إلا الشيطن أن أذكره واتخذ سبيله في البحر عجبا
(18:64)قال ذلك ما كنا نبغ فارتدا على ءاثارهما قصصا

در این بخش از آیات سوره کهف که مجموعا 632 کلمه است خداوند به مسایل زیادی اشاره کرده است که بخش عمده آن اشاره دارد به قدرت نمایی های خداوند.
استفاده از اوصافی نذیر صفت مقتدر که خداوند در قرآن به ندرت از آن استفاده کرده است در این سوره  خود نمایی میکند. جمله لا حول ولا قوة الا بالله در یکی از آیات این قسمت درخشش ویژه ای دارد.
همینطور چند بار در این قسمت از کلماتی با ریشه (هدی) استفاده شده است که اسم حضرت مهدی را نیز ازین ریشه ریخته اند.

اشاره به وعده الهی و قیام ساعت موعود مطالب دیگر این قسمت است.

درآیه 59 میخوانیم:
(18:59)وتلك القرى أهلكنهم لما ظلموا وجعلنا لمهلكهم موعدا
 واین سرزمین ها را ازمیان بردیم ازآنرو که ظلم میکردند و برای هلاکت شان زمانی را معین کردیم.
این آیه که میتواند اشاره به از بین بردن اسرائیل در تاریخ معین باشد آیه 59 این سوره است و نیک روشن است که 59 مساویست با نام مبارک مهدی.
در آیه63 میخوانیم:
 (18:63)قال أرءيت إذ أوينا إلى الصخرة فإني نسيت الحوت وما أنسينيه إلا الشيطن أن أذكره واتخذ سبيله في البحر عجبا
در این آیه کلمه صخره بکار رفته است که اولا اشاره به صخره ایست در اورشلیم که مسجدالاقصی بر روی آن بنا شده است و ثانیا نشانگر ارتباط این سوره با سوره اسراء است.

بررسی مجموعه آیات قسمت چهارم سوره کهف.

قسمت بعدی این سوره از آیه 65 شروع میشود و تا آخر آیه 82 خاتمه می یابد. این مجموعه 237 کلمه است و حاوی داستان حضرت خضر و موسی است.

(18:65)فوجدا عبدا من عبادنا ءاتينه رحمة من عندنا وعلمنه من لدنا علما
(18:66)قال له موسى هل أتبعك على أن تعلمن مما علمت رشدا
(18:67)قال إنك لن تستطيع معي صبرا
(18:68)وكيف تصبر على ما لم تحط به خبرا
(18:69)قال ستجدني إن شاء الله صابرا ولا أعصي لك أمرا
(18:70)قال فإن اتبعتني فلا تسءلني عن شيء حتى أحدث لك منه ذكرا
(18:71)فانطلقا حتى إذا ركبا في السفينة خرقها قال أخرقتها لتغرق أهلها لقد جئت شيءا إمرا
(18:72)قال ألم أقل إنك لن تستطيع معي صبرا
(18:73)قال لا تؤاخذني بما نسيت ولا ترهقني من أمري عسرا
(18:74)فانطلقا حتى إذا لقيا غلما فقتله قال أقتلت نفسا زكية بغير نفس لقد جئت شيءا نكرا
(18:75)قال ألم أقل لك إنك لن تستطيع معي صبرا
(18:76)قال إن سألتك عن شيء بعدها فلا تصحبني قد بلغت من لدني عذرا
(18:77)فانطلقا حتى إذا أتيا أهل قرية استطعما أهلها فأبوا أن يضيفوهما فوجدا فيها جدارا يريد أن ينقض فأقامه قال لو شئت لتخذت عليه أجرا
(18:78)قال هذا فراق بيني وبينك سأنبئك بتأويل ما لم تستطع عليه صبرا
(18:79)اما السفينة فكانت لمسكين يعملون في البحر فأردت أن أعيبها وكان وراءهم ملك يأخذ كل سفينة غصبا
(18:80)وأما الغلم فكان أبواه مؤمنين فخشينا أن يرهقهما طغينا وكفرا
(18:81)فأردنا أن يبدلهما ربهما خيرا منه زكوة وأقرب رحما
(18:82)وأما الجدار فكان لغلمين يتيمين في المدينة وكان تحته كنز لهما وكان أبوهما صلحا فأراد ربك أن يبلغا أشدهما ويستخرجا كنزهما رحمة من ربك وما فعلته عن أمري ذلك تأويل ما لم تسطع عليه صبرا

اهم مطالب این قسمت ازین قرار است:
موسی به یکی از بندگان خدا که از علم لدنی برخوردار است و نامش هم مشخص نشده است میرسد و میخواهد با او همراهی کند. او در آغاز ابا میکند و میگوید ترا طاقت این همراهی نیست. با اسرار موسی او حاضر میشود با یک شرط اورا به همراهی خود بپذیرد. و آن اینکه هرچه میبیند اعتراض نکند تا خود او دلیل آنرا بیان کند. آنگاه حضرت خضر دست به سه عمل سوال بر انگیز میکند که در ظاهر توجیهی ندارند و او در هر سه مورد بر می آشوبد. بالاخره حضرت خضر پس از توجیه هرسه عمل از موسی برای همیشه جدا میشود.

مهمترین نکات این مجموعه از آیات ازینقرار است:
1.امکان عمر بسیار طولانی انسان با قدرت لایزال الهی
2.بالا بودن مرتبه و مقام علمی و عملی بنده ای از بندگان خدا نسبت به پیامبری از پیامبران اولوالعزم الهی.
3.لزوم اطاعت بی چون وچرا از بندگان صالح خدا.

بررسی آیات قسمت آخر سوره کهف

بخش آخر سوره کهف ازاول آیه 83 تا آخر سوره در آِیه 110 میباشد که مجموعا 323 کلمه است.
(18:83)ويسءلونك عن ذي القرنين قل سأتلوا عليكم منه ذكرا
(18:84)انا مكنا له في الأرض وءاتينه من كل شيء سببا
(18:85)فأتبع سببا
(18:86)حتى إذا بلغ مغرب الشمس وجدها تغرب في عين حمئة ووجد عندها قوما قلنا يذا القرنين إما أن تعذب وإما أن تتخذ فيهم حسنا
(18:87)قال أما من ظلم فسوف نعذبه ثم يرد إلى ربه فيعذبه عذابا نكرا
(18:88)وأما من ءامن وعمل صلحا فله جزاء الحسنى وسنقول له من أمرنا يسرا
(18:89)ثم أتبع سببا
(18:90)حتى إذا بلغ مطلع الشمس وجدها تطلع على قوم لم نجعل لهم من دونها سترا
(18:91)كذلك وقد أحطنا بما لديه خبرا
(18:92)ثم أتبع سببا
(18:93)حتى إذا بلغ بين السدين وجد من دونهما قوما لا يكادون يفقهون قولا
(18:94)قالوا يذا القرنين إن يأجوج ومأجوج مفسدون في الأرض فهل نجعل لك خرجا على أن تجعل بيننا وبينهم سدا
(18:95)قال ما مكني فيه ربي خير فأعينوني بقوة أجعل بينكم وبينهم ردما
(18:96)ءاتوني زبر الحديد حتى إذا ساوى بين الصدفين قال انفخوا حتى إذا جعله نارا قال ءاتوني أفرغ عليه قطرا
(18:97)فما اسطعوا أن يظهروه وما استطعوا له نقبا
(18:98)قال هذا رحمة من ربي فإذا جاء وعد ربي جعله دكاء وكان وعد ربي حقا
(18:99)وتركنا بعضهم يومئذ يموج في بعض ونفخ في الصور فجمعنهم جمعا
(18:100)وعرضنا جهنم يومئذ للكفرين عرضا
(18:101)الذين كانت أعينهم في غطاء عن ذكري وكانوا لا يستطيعون سمعا
(18:102)افحسب الذين كفروا أن يتخذوا عبادي من دوني أولياء إنا أعتدنا جهنم للكفرين نزلا
(18:103)قل هل ننبئكم بالأخسرين أعملا
(18:104)الذين ضل سعيهم في الحيوة الدنيا وهم يحسبون أنهم يحسنون صنعا
(18:105)اولئك الذين كفروا بءايت ربهم ولقائه فحبطت أعملهم فلا نقيم لهم يوم القيمة وزنا
(18:106)ذلك جزاؤهم جهنم بما كفروا واتخذوا ءايتي ورسلي هزوا
(18:107)ان الذين ءامنوا وعملوا الصلحت كانت لهم جنت الفردوس نزلا
(18:108)خلدين فيها لا يبغون عنها حولا
(18:109)قل لو كان البحر مدادا لكلمت ربي لنفد البحر قبل أن تنفد كلمت ربي ولو جئنا بمثله مددا
(18:110)قل إنما أنا بشر مثلكم يوحى إلي أنما إلهكم إله وحد فمن كان يرجوا لقاء ربه فليعمل عملا صلحا ولا يشرك بعبادة ربه أحدا
در این قسمت از سوره کهف خداوند به ذکر ذی القرنین میپردازد. و اینکه بر شرق و غرب زمین حکومت داشته است وآنکه اسباب این حکومت را خداوند فراهم کرده است . آنگاه به ذکر یأجوج و مأجوج پرداخته که در زمین فساد میکرده اند و ذی القرنین در میان آنان و مردم سد سدیدی ایجاد کرده است. آنگاه در آیه 97 به زمان فرارسیدن الهی اشاره میکند و بر حق بودن آن تأکید میورزد. سوره کهف با ذکر کلمات الهی و اهمیت عمل صالح وتحریم شرک پایان می یابد.

پس از این توضیح مختصر در مورد محتوای سوره کهف و قسمت بندی موضوعی آن وشناخت اعداد و ارقام آن برمیگردیم به اصل موضوع و کشف ارتباط سوره کهف با موضوع سوره اسرا و ذکر حضرت مهدی علیه السلام در آن .
 
محاسبه اول

ادامه دارد...